Ustalanie wysokości kar umownych według Kodeksu Cywilnego
Zasady ustalania kar umownych w umowach
Zawierając różnego rodzaju umowy, często napotykamy się na klauzule dotyczące kar umownych. Zasady ich ustalania oraz możliwość ich modyfikacji przez sąd opisane są w art. 483 i 484 Kodeksu Cywilnego. Ten artykuł ma na celu zilustrować istotę i zakres tych przepisów, pomagając w zrozumieniu tego, jak zgodnie z prawem i właściwie zastosować karę umowną w umowach.
Art. 483. Pojęcie kary umownej
Dz.U.2023.0.1610 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
§ 1. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).
§ 2. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej..
Art. 484. Wysokość kary umownej
Dz.U.2023.0.1610 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
§ 1. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Definicja i zastosowanie kary umownej
Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, strony mają możliwość określenia w umowie wysokości kary umownej na wypadek nie wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Celem tego jest nie tylko zabezpieczenie interesów jednej ze stron, ale również zachęcenie do należytego wykonania umowy.
Istotnym aspektem jest, że wysokość kary umownej nie może przekroczyć sumy odszkodowania. Co więcej, sąd ma prawo zmniejszyć karę umowną, jeżeli jest ona rażąco wygórowana lub gdy zobowiązanie zostało wykonane w znacznej części.
Dobre praktyki w formułowaniu klauzul kary umownej
Przy formułowaniu klauzul o karze umownej warto zwrócić uwagę na kilka istotnych aspektów:
Rozsądek i umiar
Kara umowna powinna być proporcjonalna do możliwych do przewidzenia strat i korzyści, które mogą wyniknąć z wykonania umowy;
Precyzja i jasność
Klauzule dotyczące kary umownej powinny być sformułowane w sposób jednoznaczny, unikając możliwości różnorodnej interpretacji;
Elastyczność
Zakładając, że sąd może zmienić wysokość kary umownej, warto zastosować elastyczność w formułowaniu klauzul, umożliwiającą dostosowanie się do ewentualnych zmian.
Podsumowanie -rekomendacje dotyczące kar umownych
Kary umowne są znaczącym narzędziem w zabezpieczaniu interesów stron umowy. Artykuły 483 i 484 Kodeksu cywilnego przedstawiają ramy prawne, które pomagają w utrzymaniu równowagi i sprawiedliwości w stosunkach kontraktowych. Mając na uwadze potencjalną interwencję sądu, warto skonstruować klauzule kary umownej z przemyśleniem i rozwagą, biorąc pod uwagę powyższe aspekty i dobre praktyki.
Zawsze zaleca się konsultację z doświadczonym prawnikiem przy formułowaniu takich klauzul, aby zabezpieczyć swoje interesy i uniknąć możliwych sporów sądowych w przyszłości.
Adwokat Sprawy Cywilne
Zmagasz się z problemami związanymi z prawem cywilnym? Adwokat Małgorzata Drulej Piotrowska jest doświadczonym specjalistą w tej dziedzinie, gotowym z zaangażowaniem pomóc Ci w każdej sprawie cywilnej, niezależnie od jej złożoności. Zadbaj o swoje interesy prawne z pomocą eksperta prawa – umów się na konsultację prawną już teraz.