Co zrobić, gdy sąd jest opieszały? – Przewodnik po skardze na przewlekłość postępowania sądowego
Gdy spotykamy się z opieszałością sądu, kluczowa staje się świadomość naszych praw i możliwych środków prawnych. W takich sytuacjach pomocna okazuje się skarga na przewlekłość postępowania sądowego. Jest to narzędzie umożliwiające zażądanie szybszego rozpatrywania naszej sprawy, kiedy czujemy, że proces sądowy nieprawidłowo się przedłuża.
Przewlekłość postępowania sądowego nie tylko opóźnia sprawiedliwość, ale także może przyczyniać się do zwiększenia kosztów, stresu oraz niepewności co do wyniku sprawy. Poniższy artykuł pozwoli zrozumieć Ci, jak i kiedy można złożyć taką skargę, co jest istotne dla skutecznego dochodzenia swoich praw.
Wprowadzenie do tematyki skargi na przewlekłość postępowania
W życiu codziennym, jak i w biznesie, czas to często jedna z najcenniejszych walut. Niestety, kiedy nasze sprawy trafiają do sądu, zegar wydaje się tykać wolniej, a czas oczekiwania na rozstrzygnięcie może stać się frustrujący i kosztowny. Szczególnie dotkliwe staje się to w sytuacji, gdy wydaje się, że nasza sprawa utknęła w sądowych meandrach, a terminy ciągną się w nieskończoność bez widocznych postępów. W obliczu takiej opieszałości sądowej, uczucie bezsilności może przytłaczać, a zaufanie do sprawiedliwości – słabnąć.
Mechanizmy przeciwdziałania opieszałości sądowej
Jednakże polskie prawo cywilne przewiduje mechanizmy, które pozwalają stronom domagać się przyspieszenia postępowania. Instytucją prawną, która przychodzi nam w sukurs w takim przypadku, jest skarga na przewlekłość postępowania przewidziana w ustawie z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
Definicja przewlekłości postępowania
W pierwszej kolejności musimy odpowiedzieć na pytanie, czym de facto jest przewlekłość postępowania? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 2 ust. 1 powyżej wspomnianej ustawy:
Art. 2. [Podstawy skargi]
Dz.U.2023.1725 t.j. – z dnia 17 czerwca 2004 r. – O skardze na naruszenie prawa strony (…)
1. Strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).
Zatem, przewlekłość postępowania to sytuacja, w której postępowanie sądowe lub przygotowawcze trwa dłużej niż jest to konieczne do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, zarówno faktycznych, jak i prawnych. Ocenia się ją na podstawie czasu trwania postępowania, jego zawiłości oraz zachowania stron. Ustawa umożliwia stronie skarżenie naruszenia prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
Jak złożyć skargę na przewlekłość ?
Jeżeli dojdziemy do wniosku, iż nasz przypadek, spełnia przesłanki wskazane w wyżej przytoczonym przepisie, możemy przystąpić do formułowania skargi. Jak zostało wskazane w art. 6 niniejszej ustawy, skarga taka powinna czynić zadość wymaganiom stawianym pismom procesowym. Jednakże, to co należy dodatkowo zauważyć, ważnym jest wskazanie:
- Żądania stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy;
- Przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie
Składowe skargi na przewlekłość
Aby złożyć skargę na przewlekłość postępowania według ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., należy przestrzegać następujących kroków:
- Uprawnienie do Skargi: Upewnij się, że jesteś uprawniony do wniesienia skargi. Uprawnieni są między innymi uczestnicy postępowań karnych, cywilnych, administracyjnych, egzekucyjnych, a także pokrzywdzeni w sprawach karnych.
- Właściwy Sąd: Zidentyfikuj sąd właściwy do rozpoznania twojej skargi. To zależy od rodzaju postępowania, w którym doszło do przewlekłości. Na przykład, jeśli skarga dotyczy postępowania przed sądem rejonowym, właściwy jest sąd apelacyjny.
- Wniosek o Stwierdzenie Przewlekłości: W skardze należy żądać stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której dotyczy skarga.
- Okoliczności Uzasadniające Skargę: Przytocz okoliczności uzasadniające żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania. Powinny one zawierać informacje o czasie trwania postępowania, jego zawiłościach oraz zachowaniu stron.
- Wymogi Formalne: Skarga musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego.
- Składanie Skargi: Skargę należy złożyć w toku postępowania w sprawie.
- Opłata: W przypadku uwzględnienia lub odrzucenia skargi, sąd z urzędu zwraca uiszczoną od niej opłatę.
Pamiętaj, że skarga powinna być złożona w sposób staranny, z odpowiednim uzasadnieniem i w oparciu o obowiązujące przepisy prawne. W przypadku wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem.
Analiza prawna skargi na przewlekłość
„Przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie nie oznacza konieczności wskazywania czynności, których sąd nie podjął, ani tym bardziej, aby wskazanie to musiało posiadać formę kwalifikowaną i być konkretne. Niedopuszczalne jest odrzucenie skargi na skutek zawężającej wykładni wymogu przytoczenia okoliczności uzasadniających żądanie (por. art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy o skardze). Równie niedopuszczalne jest ograniczenie sądowej analizy skargi wyłącznie do badania ewentualnie podniesionych w niej zarzutów. W sposób sprzeczny nie tylko z wynikami wykładni językowej, ale także ze standardami strasburskimi (wykładnia systemowa) i przechodząc do porządku dziennego nad celem ustawy (wykładnia funkcjonalna), w orzecznictwie sądów polskich utożsamiano niekiedy konieczność podniesienia w skardze okoliczności uzasadniających żądanie z obowiązkiem podniesienia konkretnych zarzutów, a następnie w sposób równie dowolny utożsamiano zakres zarzutów z zakresem zaskarżenia. Ponieważ ustawa o skardze, wymieniając wymogi formalne jej dopuszczalności, nie żąda od skarżącego przytoczenia konkretnych zarzutów co do sprawności postępowania, po wprowadzeniu do ustawy art. 1 ust. 3 ich podniesienie należy uznać za fakultatywne. Zatem obecnie w postępowaniu wywołanym skargą należy badać z urzędu, czy sprawa od początku do chwili orzekania w przedmiocie skargi była rozpoznawana bez nieuzasadnionej zwłoki, a nie badać, czy ewentualnie podniesione w skardze zarzuty są uzasadnione”
J. Szachta, M. Świeczkowska-Wójcikowska, J. Świeczkowski, W. Grajdura, E. Kruk, M. Lewandowski, O. Nawrot, W. Niesiołowski, A. Podolska, P. Rączka, M. Rybicka-Pakuła, V. Vachev [w:] J. Szachta, M. Świeczkowska-Wójcikowska, J. Świeczkowski, W. Grajdura, E. Kruk, M. Lewandowski, O. Nawrot, W. Niesiołowski, A. Podolska, P. Rączka, M. Rybicka-Pakuła, V. Vachev, Skarga na przewlekłość w postępowaniu cywilnym, karnym, sądowoadministracyjnym i egzekucyjnym. Komentarz, Warszawa 2023, art. 6.
Koszt i właściwość sądu
Należy również pamiętać, iż powyższa skarga podlega obowiązkowi wniesienia określonej opłaty, która wynosi 200 zł. Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Zgodnie z treścią ustawy, termin na rozpatrzenie niniejszej skargi przez sąd wynosi dwa miesiące, licząc od daty złożenia skargi.
Znajdź swojego Adwokata w Sprawach Cywilnych
Szukasz adwokata od spraw cywilnych, który skutecznie pomoże Ci w złożeniu skargi na przewlekłość postępowania? Adwokat Małgorzata Durlej-Piotrowska to wybór, który przyniesie rozwiązanie Twoich problemów. Skorzystaj z bogatej wiedzy i doświadczenia. Umów się na poradę prawną.
Stan prawny: Grudzień 2023 r.