Zakaz fotografowania budynków — prawda czy mit?

Fotografowanie budynków i architektury to pasja wielu osób, ale czy zastanawiałeś się kiedyś, czy robienie zdjęć pewnym obiektom może naruszać prawa autorskie? Dzięki zasadzie wolności panoramy, w wielu przypadkach nie musisz martwić się o uzyskanie zgody autora utworu, by rozpowszechniać zdjęcia budynków czy dzieł sztuki umieszczonych na stałe w przestrzeni publicznej. W tym artykule przyjrzymy się, co dokładnie oznacza wolność panoramy i jakie warunki muszą być spełnione, aby z niej skorzystać.

Czym jest wolność panoramy?

Wolność panoramy to prawne zabezpieczenie, które pozwala na fotografowanie i rozpowszechnianie zdjęć utworów umieszczonych na stałe w przestrzeni publicznej, takich jak budynki czy rzeźby, bez potrzeby uzyskania zgody ich twórców. Opiera się ona na ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która stanowi, że dozwolone jest rozpowszechnianie takich utworów, jeżeli znajdują się one na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku.

Warunki skorzystania z wolności panoramy:
● Obiekt musi być usytuowany na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach.
● Utwór nie może zostać wykorzystany w sposób naruszający pierwotne intencje autora, np. zdjęcie muralu nie może zostać wykorzystane do jego odtworzenia na innej ścianie.

Wyjątki i ograniczenia

Chociaż wolność panoramy zapewnia szerokie możliwości, istnieją wyjątki i ograniczenia, o których należy pamiętać.

Przestrzeń publiczna a miejsca „publicznie pozorne”

Przestrzeń publiczna to miejsca takie jak drogi, ulice czy place miejskie. Jednak niektóre miejsca, choć ogólnie dostępne, takie jak centra handlowe czy hale dworcowe, nie spełniają definicji przestrzeni publicznej w rozumieniu prawa autorskiego, co może wpływać na możliwość fotografowania znajdujących się tam dzieł.

Jak bezpiecznie korzystać z wolności panoramy?

Aby uniknąć problemów prawnych związanych z fotografowaniem, warto stosować się do kilku prostych zasad.

Sprawdź lokalne przepisy

Zanim zaczniesz fotografować, upewnij się, jakie przepisy dotyczące wolności panoramy obowiązują w danym kraju lub regionie. Pamiętaj, że mogą one się różnić w zależności od miejsca.

Szanuj ograniczenia

Jeśli fotografujesz obiekt znajdujący się w miejscu publicznym, ale masz wątpliwości co do możliwości rozpowszechniania zdjęcia, lepiej postąp ostrożnie. Unikaj wykorzystywania takich zdjęć w sposób, który może naruszać prawa autorskie lub inne prawa osób trzecich.

Ograniczenia wynikające z ustawy  z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny.

Artykuł 616a zabrania, bez specjalnego zezwolenia, fotografowania, filmowania lub innego sposobu utrwalania obrazu obiektów ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, w tym obiektów resortu obrony narodowej i infrastruktury krytycznej oznaczonych specjalnym znakiem zakazu fotografowania. Zakaz obejmuje również osoby lub przedmioty znajdujące się w tych obiektach. Wyjątkiem od tej reguły są działania w ramach ochrony tych obiektów. O oznaczeniu obiektów znakiem zakazu decyduje odpowiedni organ, biorąc pod uwagę bezpieczeństwo obiektu. Obiekty te muszą być wyraźnie oznaczone znakiem zakazu fotografowania. Zezwolenia na fotografowanie tych miejsc lub osób w nich się znajdujących wydaje właściwy organ, z uwzględnieniem potrzeb bezpieczeństwa. Minister Obrony Narodowej ustala procedury i terminy wydawania zezwoleń oraz szczegóły dotyczące znaku zakazu fotografowania, jego wyglądu, sposobu umieszczania i widoczności.

Podsumowanie

Wolność panoramy to ważne prawo, które umożliwia fotografowanie i rozpowszechnianie zdjęć wielu obiektów i dzieł sztuki znajdujących się w przestrzeni publicznej. Jednak należy pamiętać o istniejących wyjątkach i ograniczeniach. Fotografując, zawsze warto być na bieżąco z lokalnymi przepisami i działać z szacunkiem do pracy twórców. Dzięki przestrzeganiu tych zasad możemy cieszyć się fotografowaniem bez obaw o naruszenie praw autorskich.