Jak uchylić się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu?

Złożenie oświadczenia woli może mieć daleko idące konsekwencje prawne. Jednak czasami zdarza się, że oświadczenie jest składane w sytuacji, gdy osoba pod wpływem błędu nie zdaje sobie sprawy z pełnych konsekwencji swoich działań. W takich przypadkach istnieje możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia, opierając się na zasadzie błędu. W poniższym artykule omówimy co zrobić, aby uchronić się przed niekorzystnymi skutkami takiego oświadczenia.

Nieważność oświadczenia woli – sankcja nieważności bezwzględnej i względnej

Niewłaściwe oświadczenia woli mogą ponieść konsekwencje prawne w postaci nieważności bezwzględnej (w przypadku pozorności) lub względnej (w przypadku błędu lub groźby).

Zgodnie z art. 88 Kodeksu cywilnego (dalej jako: kc), istnieje możliwość unieważnienia skutków oświadczenia woli. Warto pamiętać, że w przypadku złożenia oświadczenia woli w stanie, w którym osoba nie jest świadoma lub nie ma swobody w podejmowaniu decyzji lub w wyniku czynności pozornej, oświadczenie to jest bezwzględnie nieważne. Oznacza to, że jest ono uznawane za nieważne już w momencie jego złożenia i nie powoduje żadnych skutków prawnych. Istnieją jednak czynności, które wymagają „wycofania decyzji”, aby mogły być uznane za nieważne. Dotyczy to sytuacji, gdy oświadczenie woli zostało złożone pod wpływem błędu, podstępu lub groźby. W takich przypadkach mamy do czynienia z tzw. względną nieważnością (wzruszalną).

Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu

Osoba, która chce unieważnić skutki prawne swojego oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, podstępu lub groźby, może to zrobić poprzez złożenie drugiego oświadczenia, które wyraża jej intencję unieważnienia. Jeśli pierwsze oświadczenie nie zostało jeszcze przekazane do odbiorcy, drugie oświadczenie powinno być złożone bezpośrednio osobie, która jest bezpośrednio zainteresowana skutecznością tej czynności prawnej. Oświadczenie takie może złożyć także następca prawny pod tytułem ogólnym uprawnionego podmiotu.

W jakim terminie należy złożyć oświadczenie?

Oświadczenie woli ograniczone jest zawitym terminem rocznym, który jest liczony od dnia wykrycia błędu lub podstępu albo ustania stanu obawy. Należy także pamiętać o złożeniu go w formie pisemnej.

Kiedy błąd należy uznać za „wykryty”?

W tym celu należy sięgną do orzecznictwa, ponieważ przepisy prawne nie definiują tego pojęcia. Zgodnie z orzeczeniem Sądu najwyższego z dnia 22 marca 2022 r., sygn. akt: II CSKP 103/22 „wykrycie błędu oznacza stan świadomości osoby składającej oświadczenie woli, która dowiaduje się o tym, iż błąd ma miejsce. Początek biegu terminu zawitego do uchylenia się od skutków wadliwego oświadczenia woli należy zatem co do zasady łączyć z powzięciem przez osobę działającą pod wpływem błędu pozytywnej wiedzy o rzeczywistym stanie rzeczy. To zaś jest okolicznością zasadniczo subiektywną. «Wykrycie błędu» stanowi powzięcie wiadomości o błędzie, nie zaś możliwość uzyskania takiej wiedzy. Teoretycznie zatem przez czas, w którym osoba ta nie podjęłaby odpowiednich działań w celu weryfikacji okoliczności istotnych dla oceny treści czynności prawnej, do wykrycia błędu by w ogóle nie doszło. Powzięcie wymaganej wiedzy nie zawsze jest wynikiem jednorazowego zdarzenia, lecz może być następstwem bardziej złożonego procesu, np. upewnienia się co do prawdziwości informacji”.”

Podsumowanie

Podsumowując, jeśli złożyłeś oświadczenie pod wpływem błędu, pamiętaj, że istnieje możliwość uchylenia się od skutków prawnych tego oświadczenia. Jednak konieczne jest dokonanie stosownych kroków prawnych i zachowanie właściwego terminu do złożenia owego oświadczenia.

W każdym przypadku warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże Ci ocenić Twoją sytuację i podjąć odpowiednie kroki prawne.

Adwokat Porady Prawne 

Adwokat Małgorzata Durlej- Piotrowska oferuję kompleksowe usługi prawne w Warszawie. Jeśli potrzebujesz profesjonalnych porad prawnych, jestem do Twojej dyspozycji. Moje doświadczenie i wiedza pozwala mi na skuteczne rozwiązywanie problemów prawnych moich Klientów. Skontaktuj się ze mną już dziś, a przygotuję dla Ciebie indywidualną ofertę i pomogę rozwiązać Twój problem prawny.