E-rozprawy na stałe w sprawach cywilnych – nowelizacja procedury cywilnej

Sejm rozpoczął prace nad nowelizacją procedury cywilnej, która umocni wprowadzone podczas pandemii przepisy dotyczące e-rozpraw. Jednakże, z pewnymi zmianami. Celem wprowadzonych zmian ma być usankcjonowanie praktyki zdalnych rozpraw na dłuższy okres, przy jednoczesnym uwzględnieniu pewnych aspektów. Jakie zmiany zakłada nowelizacja?

Sprzeciw wobec zdalnych zeznań świadków

Wprowadzony zostaje przepis, który umożliwi stronom sprzeciwienie się zdalnym zeznaniom świadków i wnioskowanie o ich stacjonarne przeprowadzenie. Jest to odpowiedź na obawy związane z wiarygodnością i przebiegiem takich zeznań. Ważną zmianą jest wprowadzenie nowego artykułu 263[1], zgodnie z którym strona będzie mogła sprzeciwić się przesłuchaniu świadka poza salą sądową w ramach zdalnego posiedzenia, jednak nie później niż w terminie 7 dni od otrzymania informacji o planowanym przeprowadzeniu dowodu w ten sposób. Jeśli sprzeciw zostanie skutecznie zgłoszony, sąd wezwie świadka do osobistego stawiennictwa na sali sądowej.

Obowiązywanie przepisów covidowych

Aktualnie obowiązują przepisy covidowe, które dotyczą spraw cywilnych, a które obowiązują w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii spowodowanego przez COVID-19 oraz przez rok po ich odwołaniu. Zgodnie z nimi, przeprowadzenie zdalnych posiedzeń jest możliwe, chyba że istnieje konieczność rozpoznania sprawy na rozprawie lub posiedzeniu jawnym oraz obawa o nadmierną presję na zdrowie uczestników.

Ochrona praw

Projekt noweli przewiduje, że przewodniczący rozprawy będzie mógł zarządzić e-rozprawę w sprawach cywilnych, jeżeli nie ma przeciwwskazań m.in. ze względu na specyfikę czynności, które mają być wykonane, a zdalne posiedzenie zagwarantuje pełną ochronę praw procesowych stron oraz właściwy przebieg postępowania. W takim przypadku osoby uczestniczące w rozprawie, z wyłączeniem sądu i protokolanta, nie będą musiały fizycznie przebywać w budynku sądu.

Cel wprowadzenia nowych przepisów

Nowela, która jest obecnie rozpatrywana przez Sejm, ma na celu uregulowanie i umocnienie praktyki e-rozpraw w sprawach cywilnych. Wprowadzenie stałych przepisów w tej dziedzinie ma ułatwić przeprowadzanie postępowań sądowych, szczególnie w kontekście sytuacji nadzwyczajnych, takich jak pandemia COVID-19.

Dążenie do zachowania równowagi między wygodą zdalnych rozpraw a prawidłowym i uczciwym przebiegiem postępowania sądowego jest kluczowe. Przy zachowaniu odpowiednich zabezpieczeń i gwarancji prawnych, e-rozprawy mogą stanowić skuteczne narzędzie, pozwalające na kontynuację postępowań cywilnych w elastyczny i bezpieczny sposób.

Projektowane zmiany przewidują również możliwość sprzeciwu stron wobec zdalnych zeznań świadków oraz uprawniają strony do żądania osobistego stawiennictwa biegłych na sali sądowej. To umożliwia większą kontrolę nad procesem przeprowadzania dowodów i zapewnia większe zaufanie do wyników postępowania.

Prace nad nowelizacją procedury cywilnej są kolejnym krokiem w dostosowaniu systemu do obecnych czasów

Zmiany te mają na celu skrócenie czasu trwania postępowań, zwiększenie ich efektywności i dostępności, a także zapewnienie uczciwości i sprawiedliwości dla wszystkich stron. Bieżące dyskusje w Sejmie na temat e-rozpraw w sprawach cywilnych pokazują dążenie do doskonalenia procesu sądowego i adaptacji do zmieniającego się świata. Przy odpowiednim dostosowaniu i uwzględnieniu potrzeb i praw stron, e-rozprawy mogą przynieść liczne korzyści, przyspieszając i ułatwiając dostęp do sprawiedliwości.