Zbrodnia a występek – czym się różnią i jakie mają konsekwencje prawne?
Nie każde przestępstwo jest traktowane przez prawo z taką samą surowością. Polski Kodeks karny wyróżnia dwie podstawowe kategorie czynów zabronionych: zbrodnie i występki. Różnice między nimi mają wpływ nie tylko na wysokość kary, ale też na tryb prowadzenia postępowania i możliwości zastosowania środków łagodzących. W tym artykule wyjaśniamy, co to jest zbrodnia, czym różni się od występku i jakie są kary za występek. Odwołujemy się przy tym do przepisów art. 7 Kodeksu karnego.
Co to jest zbrodnia?
Zgodnie z art. 7 § 2 Kodeksu karnego, zbrodnią jest przestępstwo, za które ustawa przewiduje karę pozbawienia wolności nie krótszą niż 3 lata lub karę surowszą. Chodzi tu o najcięższe czyny zabronione – takie jak zabójstwo, gwałt czy poważne przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu publicznemu.
Zbrodnia to przestępstwo o wysokim stopniu społecznej szkodliwości. W takich sprawach sąd ma ograniczone możliwości zastosowania łagodniejszych środków, np. warunkowego zawieszenia wykonania kary.
Co to jest występek?
Zgodnie z art. 7 § 3 Kodeksu karnego, występkiem jest przestępstwo zagrożone: – grzywną powyżej 30 stawek dziennych lub 5000 zł, karą ograniczenia wolności przekraczającą jeden miesiąc albo karą pozbawienia wolności powyżej miesiąca.
Występki to czyny o niższym stopniu społecznej szkodliwości niż zbrodnie. Przykładowo: kradzież, prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu czy znieważenie funkcjonariusza. W takich sprawach sąd może częściej stosować łagodniejsze środki, np. warunkowe zawieszenie wykonania kary.
Jakie są kary za występek?
Występki mogą być karane na kilka sposobów – zależnie od rodzaju czynu i jego okoliczności:
- grzywną – np. w przypadku drobnych przestępstw majątkowych,
- karą ograniczenia wolności – najczęściej w formie obowiązku wykonywania prac społecznych,
- karą pozbawienia wolności – zazwyczaj z możliwością warunkowego zawieszenia jej wykonania, o ile sprawca nie był wcześniej karany.
W praktyce sąd przy występkach częściej sięga po środki wychowawcze niż izolacyjne, chyba że występują okoliczności obciążające.
Różnica między zbrodnią a występkiem
Różnica między zbrodnią a występkiem sprowadza się głównie do wysokości zagrożenia karą. Zbrodnia to przestępstwo, za które kodeks przewiduje co najmniej 3 lata pozbawienia wolności. W przypadku występku możliwa jest grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara więzienia przekraczająca jeden miesiąc.
Odrębność tych dwóch kategorii wynika też z oceny stopnia szkodliwości społecznej. Zbrodnie są postrzegane jako czyny cięższe, związane z wyższym ryzykiem dla dobra chronionego prawem. W praktyce oznacza to również ograniczoną możliwość zastosowania łagodniejszych środków, takich jak warunkowe zawieszenie wykonania kary. Postępowania w sprawach o zbrodnie bywają też bardziej sformalizowane.
Podsumowanie
Zbrodnia to najcięższy typ przestępstwa, zagrożony karą co najmniej 3 lat pozbawienia wolności. Występek to czyn o mniejszym ciężarze gatunkowym, za który grożą łagodniejsze kary. W takich przypadkach sąd może rozważyć np. warunkowe zawieszenie wykonania kary.
Masz pytania dotyczące konkretnej sytuacji? Skontaktuj się z adwokatem od spraw karnych – możliwa jest również porada online, bez konieczności wizyty w kancelarii.