Pytania sugerujące podczas przesłuchania – co mówi prawo?
Przesłuchanie świadka lub podejrzanego to jedna z kluczowych czynności w postępowaniu karnym. To, jakie pytania można zadawać oraz w jakiej formie, ma istotne znaczenie dla rzetelności postępowania i wartości dowodowej złożonych zeznań. W praktyce pojawia się pytanie: czy można zadawać pytania sugerujące podczas przesłuchania? W tym artykule wyjaśniamy, czym są pytania sugerujące, kiedy są niedozwolone i co na ten temat stanowi art. 171 Kodeksu postępowania karnego.
Czym są pytania sugerujące?
Pytania sugerujące to takie, które zawierają w sobie gotową odpowiedź lub podpowiedź, sugerując osobie przesłuchiwanej określony sposób odpowiedzi. Przykład: „Czy widział pan, jak oskarżony uderzał ofiarę kijem?”, zamiast: „Co pan widział?”.
Tego rodzaju pytania mogą zaburzyć swobodę wypowiedzi świadka lub podejrzanego, a przez to wpłynąć na rzetelność dowodu. Dlatego przepisy jasno określają, kiedy i w jakim zakresie pytania mogą być zadawane.
Pytania sugerujące a prawo karne – co mówi art. 171 KPK?
Zgodnie z art. 171 § 4 Kodeksu postępowania karnego, nie wolno zadawać pytań sugerujących osobie przesłuchiwanej treść odpowiedzi. Zakaz ten ma na celu ochronę wiarygodności zeznań i zapewnienie, że osoba przesłuchiwana może swobodnie opisać to, co wie, pamięta lub obserwowała – bez nacisku z zewnątrz.
Dodatkowo, zgodnie z § 6 tego samego artykułu, organ przesłuchujący ma obowiązek uchylić pytania sugerujące, a także te, które są nieistotne lub dotyczą tematów zakazanych, np. życia seksualnego świadka – chyba że ma to znaczenie dla sprawy.
Jakie pytania są niedozwolone w przesłuchaniu?
Prawo karne jasno wskazuje, jakie pytania są niedozwolone w przesłuchaniu. Są to przede wszystkim:
- pytania sugerujące odpowiedź (art. 171 § 4 KPK),
- pytania dotyczące życia seksualnego świadka – z wyjątkiem sytuacji, gdy ma to znaczenie dla sprawy (§ 4a),
- pytania zadane w sposób naruszający swobodę wypowiedzi, np. pod wpływem przymusu, groźby lub środków chemicznych (§ 5),
- pytania nieistotne dla postępowania (§ 6).
Wszystkie zeznania uzyskane z naruszeniem powyższych zasad nie mogą być traktowane jako dowód w sprawie (art. 171 § 7 KPK).
Co grozi za stosowanie pytań sugerujących?
Choć przepisy nie przewidują osobnej sankcji za samo zadanie pytania sugerującego, to jego konsekwencją może być wyłączenie zeznań z materiału dowodowego. Sąd ma obowiązek pominąć takie wypowiedzi jako uzyskane w sposób sprzeczny z przepisami. Co więcej, nadużywanie tego rodzaju pytań przez organy ścigania lub pełnomocników może prowadzić do zakwestionowania całego przesłuchania.
Podsumowanie
Czy można zadawać pytania sugerujące podczas przesłuchania? Nie – prawo wyraźnie tego zakazuje. Pytania sugerujące a prawo karne to temat, który ma bezpośredni wpływ na wartość dowodową zeznań.
Masz wątpliwości czy przesłuchanie zostało przeprowadzone prawidłowo? Skonsultuj się z adwokatem od spraw karnych – przeanalizuje materiały i oceni, czy Twoje prawa zostały uszanowane.