Prawo do obrony – czym jest?

Prawo do obrony do jedno z fundamentalnych praw człowieka. Przysługuje ono każdemu wobec kogo prowadzone jest postępowanie karne. Może być ono realizowane w sposób aktywny lub bierny. Bez względu na to w jaki sposób będzie ono realizowane oraz czy będzie realizowane samodzielnie czy przy pomocy obrońcy – nie może zostać odebrane.

Prawo do obrony – czym jest?

Prawo do odmowy składania wyjaśnień, czyli – prawo do milczenia

Prawo to powiązane jest z dwoma innymi uprawnieniami – prawem do złożenia wyjaśnień i prawem do odmowy odpowiedzi na pytanie. O istnieniu tego uprawnienia należy pouczyć przed pierwszym przesłuchaniem. Brak pouczenia nie może wywoływać negatywnych skutków dla podmiotu, którego pouczenie dotyczy. Choć jest ono uprawnienie, warto dokładnie je rozważyć w kontekście przyjętej linii obrony. W orzecznictwie przyjmuje się, że skorzystanie z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień nie może wywoływać negatywnych konsekwencji i nie może być uznawane za okoliczność obciążającą. Jednak w praktyce takie posunięcie może zniwelować możliwość skorzystania z niektórych instytucji, np. nadzwyczajnego złagodzenia kary czy wystąpienia z wnioskiem o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy. Jednocześnie należy podkreślić, że uprawnienie do milczenia współoskarżonego nie narusza prawa do obrony drugiego współoskarżonego.

Aktywna forma realizowania prawa do obrony

Jak zostało wspomniane na wstępie, prawo do obrony może być realizowane w sposób bierny lub aktywny.

Najważniejszymi przykładami realizacji prawa w sposób aktywny są, prawo do:

  • Składania wniosków o wykonanie czynności dowodowej;
  • Zadawania pytania podmiotom przesłuchiwanym;
  • Wypowiadania się co do przeprowadzonego dowodu;
  • Zaskarżania orzeczeń.
Adwokat Sprawy Karne

Obowiązek obrońcy działania na korzyść oskarżonego

Podstawowym uprawnieniem oskarżonego jest prawo do posiadania obrońcy. Jednocześnie, należy podkreślić, że ustanowiony w sprawie obrońca ma obowiązek działania jedynie na korzyść oskarżonego, co również stanowi przejaw prawa do obrony. Zaniedbanie lub niewłaściwe wykonywanie obowiązków przez obrońcę nie może szkodzić oskarżonemu, gdy nie ma on żadnego wpływu na niedopełnienie danych obowiązków.

Należy także podkreślić, że to na organach procesowych ciąży obowiązek sprawdzenia, czy prawo do obrony jest należycie realizowane.

Konsekwencje naruszenia prawa do obrony mogą być różne w zależności od rodzaju naruszenia. W szczególności naruszenie obowiązku obrony obligatoryjnej powoduje bezwzględną przyczynę odwoławczą, np. wówczas, gdy obrońca nie uczestniczył w rozprawie.

Powyższe informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji  i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych. W przypadku wątpliwości zapraszam do kontaktu.