Praca w weekend. Czy pracodawca może do niej zmusić?

Wiele osób pracuje od poniedziałku do piątku, zazwyczaj po osiem godzin dziennie. Oczywiście zdarzają się nadgodziny, ale w tym artykule skupimy się na innym zagadnieniu. Czy pracodawca może zmusić do pracy w weekend? Dowiedz się, jakie są zasady dotyczące pracy w weekendy i jakie prawa przysługują pracownikom w takiej sytuacji.

Ile pracy w tygodniu?

W myśl art. 129 §1 Kodeksu pracy, w podstawowym rozwiązaniu czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

Kiedy dni wolne?

Zgodnie z art. 151(9) dniami wolnymi od pracy są niedziele i określone święta. Praca w niedziele i święta jest jednak dozwolona w określonych przypadkach. Większość z wymienionych w art. 151(10) przypadków to po prostu wskazanie konkretnych branż (gastronomia, hotelarstwo, rolnictwo, transport) czy typu wykonywanej pracy (w ruchu ciągłym, praca zmianowa).

Awaria w weekend

Na gruncie „zmuszenia” do pracy w weekend istotny pozostaje natomiast pkt 1 wspomnianego art. 151(10). Stanowi on, że praca w niedziele i święta jest dozwolona w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

O ile kwestie dotyczące ochrony życia, zdrowia ludzkiego, mienia bądź środowiska nie wywołują wątpliwości, to usunięcie awarii stanowi szerokie pole do interpretacji. Może to być bowiem awaria wcale nie na tyle poważna, by również zagrażała życiu czy zdrowiu, ale po prostu uniemożliwiająca pracę zespołu czy przedsiębiorstwa. Rozumiana w ten sposób awaria musi być zatem nagła i istotna dla całego przedsiębiorstwa.

Co w zamian?

W zamian za pracę w weekend pracodawca winien zapewnić pracownikowi dzień wolny. Dopiero, gdy nie będzie to możliwe (np. ze względu na pełnioną funkcję w zespole czy rodzaj powierzonych zadań), może zamiast dnia wolnego wypłacić dodatek do wynagrodzenia. To w soboty 50% stawki godzinowej do każdej przepracowanej godziny w normalnym czasie pracy (tj. do ośmiu godzin, o ile nie przekracza to przeciętnej tygodniowej normy pracy) i 100% stawki godzinowej za nadgodziny oraz w 100% stawki godzinowej w niedziele.