Podwyższenie alimentów – O obowiązku alimentacyjnym rodziców względem dziecka stanowi art. 133 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: k.r.o.). Z kolei zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 §1 k.r.o.). Wysokość alimentów może w pewnych okolicznościach ulec zmianie i może nastąpić podwyższenie alimentów. Zgodnie z art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Wskazany przepis stanowi podstawę żądania podwyższenia, obniżenia lub wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Przedmiotem niniejszego omówienia będzie podwyższenie kwoty świadczeń alimentacyjnych.
Podwyższenie alimentów
Zmiana wysokości alimentów
Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 26.03.2014r., sygn. I Ca 44/14, „z uwagi na fakt, iż zobowiązania alimentacyjne z reguły utrzymują się przez dłuższy czas, czemu nieodłącznie towarzyszą zmiany okoliczności kształtujących zakres świadczeń alimentacyjnych, ustawodawca przewidział w art. 138 KRO możliwość dokonania odpowiednich zmian w zakresie wysokości tych świadczeń”.
Zmiana stosunków
Zmiana stosunków, o której mowa w ww. art. 138 k.r.o., powinna mieć charakter istotny. Istotność ta każdorazowo jest oceniana przez sąd rodzinny. „Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 krio, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron” (wyrok SN z dnia 26.03.1969r., sygn. III CRN 54/69). Należy zatem zwrócić uwagę, że warunkiem podwyższenia alimentów są możliwości zarobkowe lub majątkowe stron, jak również zmiana zakresu uzasadnionych potrzeb uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych. Przykładowo, istotną zmianą stosunków może być zmiana przez zobowiązanego do alimentacji pracy na lepiej płatną, otrzymanie wartościowe spadku/darowizny czy zakończenie długotrwałej i kosztownej rehabilitacji. Z kolei w przypadku dziecka najczęstszym przypadkiem, na jaki zwykło się powoływać, jest zwiększenie uzasadnionych potrzeb dziecka, związanych z dorastaniem, pójściem do szkoły, rozwijaniem pasji i zainteresowań, nauką, pobieraniem dodatkowych lekcji, grą na instrumentach, potrzebami kulturalnymi czy społecznymi. Z drugiej strony uzasadnieniem podwyższenia alimentów może być także długotrwała choroba uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych, pogorszenie jego stanu zdrowia czy konieczność rehabilitacji i zapewnienia opieki. Podkreśla się, że nie bez znaczenia jest również sytuacja drugiego rodzica, taka jak np. utrata pracy, wzrost kwoty czynszu, etc.
Rosnące potrzeby dziecka
W ocenie Sądu Rejonowego w Olsztynie „nie wymaga dowodzenia okoliczność, że wraz z wiekiem i postępującym rozwojem fizycznym małoletniego powoda rosną również jego usprawiedliwione potrzeby, co z kolei pociąga za sobą wzrost kosztów utrzymania” (wyrok z dnia 06.06.2017r., sygn. III RC 55/17). Z kolei Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie uznał, że „w rozpoznawanej sprawie nastąpiła istotna zmiana stosunków w związku z upływem dłuższego czasu od ostatniego orzeczenia alimentów. Nie ulega wątpliwości, że wraz z wiekiem rosną potrzeby dziecka, a co za tym idzie, zwiększają się wydatki związane z jego wychowaniem i utrzymaniem. Nadto zmianie uległa sytuacja osobista rodziców małoletniego, którzy aktualnie nie pozostają w związkach z innymi partnerami, co niewątpliwie przekłada się na koszty związane z utrzymaniem mieszkań” (wyrok z dnia 22.05.2019r., sygn. VIII RC 588/18).
Pozew o podwyższenie alimentów
Pozew o podwyższenie alimentów należy złożyć do wydziału rodzinnego właściwego sądu rejonowego. Jak wynika z orzecznictwa „żądanie zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych jest roszczeniem alimentacyjnym w rozumieniu art. 32 KPC” (uchwała SN z 16.04.1991r., sygn. III CZP 24/91), zatem powództwo to wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Aby obliczyć wartość przedmiotu sporu należy pomnożyć przez 12 miesięcy różnicę pomiędzy miesięczną wysokością alimentów jaka wnosimy, aby była, a dotychczasową wartością alimentów. Od pozwu o podwyższenie alimentów nie jest pobierana opłata.
Co ustala sąd w sprawie o podwyższenie alimentów
Sąd w czasie orzekania o podwyższeniu alimentów najpierw ustala, czy nastąpiła zmiana stosunków, o której mowa w art. 138 k.r.o., uzasadniająca żądanie pozwu, a następnie dokonuje porównania sytuacji uprawnionego i zobowiązanego z chwili orzeczenia o alimentach ze stanem istniejącym w chwili orzekania o ich podwyższeniu. Istotne jest dokładne uzasadnienie w pozwie, jakie fakty – w ocenie powoda – przemawiają za zasadnością podwyższenia obowiązku alimentacyjnego pozwanego. Należy ponadto dokładnie określić wyrok, który już został wydany w danej sprawie – wskazać sąd, który wydał orzeczenie, datę wyroku, sygnaturę akt sprawy oraz wysokość dotychczas obowiązującego świadczenia alimentacyjnego.
Autorem tekstu jest Anna Łapka.