Obowiązki dziecka zgodnie z art. 91 KRO, Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców (§1), zaś dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie (§2). Przepis statuuje zatem dwa obowiązki:
- obowiązek przyczyniania się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny;
- obowiązek pomocy rodzicom we wspólnym gospodarstwie.
Obowiązki dziecka względem rodziców
Wskazany powyżej przepis odnosi się do obowiązku dziecka, jakim jest wspieranie finansowe rodziców w zakresie odpowiadającym możliwościom majątkowym dziecka. Jak wynika z ww. przepisu, jeżeli dziecko uzyskuje dochody z własnej pracy – powinno uczestniczyć w budżecie domowym, jeżeli mieszka u rodziców. W sytuacji zaś, kiedy dziecko mieszka z rodzicami i pozostaje na ich utrzymaniu – powinno uczestniczyć w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego (zob. Art. 91 KRO Gromek 2020, wyd. 7/Gromek, Legalis).
Obowiązek płacenia alimentów przez dziecko na rodziców
Należy podkreślić, iż omawiany przepis nie ma charakteru alimentacyjnego. Obowiązek alimentacyjny został uregulowany w art. 128-144 KRO. W związku z tym, iż zakresu obowiązku dziecka, które ma własne dochody, ustawa nie precyzuje, zależy on od całokształtu okoliczności w danym, konkretnym przypadku. W literaturze wskazuje się na takie okoliczności, jak: wiek dziecka, zajęcia szkolne, wysokość zarobków dziecka, sytuacja majątkowa rodziców, etc. (zob. Art. 91 KRO red. Pietrzykowski 2020, wyd. 6/K. Pietrzykowski, Legalis).
Art. 91. Obowiązki dziecka mieszkającego u rodziców
§ 1. Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców.
§ 2. Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.
Dz.U.2020.0.1359 t.j. - Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Konsekwencje braku realizowania obowiązków przez dziecko
Obowiązki dziecka, wynikające z art. 91 KRO, nie są obłożone sankcją przymusu państwowego – brak ich realizacji nie skutkuje konsekwencjami prawnymi pod warunkiem, że nie będzie miało miejsce naruszenie innych przepisów KRO, które taką sankcją zostały obłożone. Obowiązek realizacji analizowanego przepisu ma jedynie charakter moralny. Ustawodawca nie określił wprost, czy przepis dotyczy tylko dziecka małoletniego, czy również pełnoletniego. Przyjmuje się, że art. 91 KRO ma pełne zastosowanie do dzieci zarówno małoletnich, jak pełnoletnich (zob. Art. 91 KRO Gromek 2020, wyd. 7/Gromek, Legalis).
Realizacja obowiązków a małżeństwo rodziców
Ponadto wskazuje się, że obowiązki określone w ww. przepisie są niezależne od tego, czy rodzice są w związku małżeńskim czy też nie, czy dziecko jest małoletnie czy pełnoletnie, jak również są niezależne od tego, czy rodzicom przysługuje władza rodzicielska (zob. Art. 91 KRO red. Pietrzykowski 2020, wyd. 6/K. Pietrzykowski, Legalis).
Przesłanka mieszkania u rodziców
Przesłanka „mieszkania u rodziców”, wynikająca z art. 91 KRO, jest spełniona także wtedy, gdy dziecko mieszka tylko u jednego z rodziców – wówczas przewidziane w ww. przepisie obowiązki dziecka obciążają dziecko jedynie względem tego rodzica (zob. Art. 91 KRO red. Pietrzykowski 2020, wyd. 6/K. Pietrzykowski, Legalis). Dalej, przez „wspólne gospodarstwo” (§2) należy rozumieć zarówno gospodarstwo domowe, jak również gospodarstwo produkcyjne obojga rodziców lub jednego z nich, tj. w szczególności gospodarstwo rolne, warsztat rzemieślniczy (zob. Art. 91 KRO red. Pietrzykowski 2020, wyd. 6/K. Pietrzykowski, Legalis).
Obowiązki dziecka, a pomoc w gospodarstwie rolnym a praca
W świetle orzecznictwa „Pomoc w pracach przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego przez dziecko uczęszczające do szkoły ponadpodstawowej nie jest pracą w gospodarstwie rolnym i ma jedynie charakter pomocy rodzinnej, wypełniającej dyspozycję art. 91 § 2 KRO” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12.12.2019 r, sygn. III AUa 975/18).