Kradzież rozbójnicza została przedstawiona w art. 281 KK który stanowi: „Kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.
Kradzież Rozbójnicza – Kiedy mamy do czynienia z kradzieżą rozbójniczą
W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że kradzież rozbójniczą można umiejscowić między zwykłą kradzieżą a rozbojem. W przypadku rozboju sprawca stosuje środki, które mają doprowadzić do dokonania kradzieży, czyli środki, które muszą poprzedzać lub następować jednocześnie z dokonaniem zaboru cudzej rzeczy ruchomej. Natomiast w odniesieniu do kradzieży rozbójniczej, sprawca podejmuje czynności wykonawcze już po dokonaniu kradzieży i środki te mają na celu utrzymanie w posiadaniu sprawcy rzeczy, którą uprzednio zabrał. Mamy tu zatem do czynienia z różną chronologią czynności, które sprawca podejmuje (zob. Art. 281 KK red. Stefański 2020, wyd. 25/T. Oczkowski).
Kradzież rozbójnicza, kto może popełnić to przestępstwo?
Analizowane przestępstwo może być popełnione przez złodzieja – osobę, która dokonała zaboru cudzej rzeczy, jednakże – jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy – „Użycie gwałtu na osobie lub grożenie jego natychmiastowym użyciem bezpośrednio po dokonaniu na jej szkodę kradzieży, aby utrzymać się w posiadaniu zabranego jej mienia, może być dokonane zarówno przez sprawcę kradzieży, jak i przez inną osobę ze sprawcą kradzieży współpracującą, jeżeli gwałt lub groźba ma na celu utrzymanie się przez sprawcę kradzieży w posiadaniu zabranego mienia” (wyrok SN z dnia 23.11.1981r., sygn. I KR 42/81).
Podobnie także SA w Katowicach: „Przestępstwo z art. 281 KK jest przestępstwem powszechnym, z tym jednakże ograniczeniem, że może je popełnić jedynie osoba, która uprzednio dokonała kradzieży i znajduje się w posiadaniu zabranej rzeczy. Oczywiście użycie przemocy, groźby jej natychmiastowego użycia, albo doprowadzenia człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności może być dokonane także przez osobę z nią współdziałającą (współsprawcą), ale dla przyjęcia w takim przypadku kradzieży rozbójniczej konieczne jest wykazanie, że między osobą stosującą opisane w art. 281 KK sposoby oddziaływania a sprawcą zaboru rzeczy istniało porozumienie oraz że wspólnie wykonywały one przestępstwo” (wyrok z dnia 08.02.2001 r., sygn. II AKa 18/01).
Wcześniejsze dokonanie kradzieży
Kradzież rozbójniczą może popełnić sprawca, który wcześniej dokonał kradzieży i posiada zabraną przez siebie rzecz. Polega na zastosowaniu przemocy wobec osoby, groźby jej natychmiastowego użycia lub na doprowadzeniu osoby do stanu nieprzytomności lub bezbronności celem utrzymania się w posiadaniu zabranej uprzednio rzeczy. Wskazane zachowania powinny mieć miejsce bezpośrednio po tym, jak sprawca dokonał kradzieży (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 281 KK, LEX). Dodanie do czynności sprawcy dwóch czynności – doprowadzenie osoby do stanu nieprzytomności lub bezbronności – spowodowało, że czynności sprawcze omawianej kradzieży rozbójniczej są takie same, jak czynności przy przestępstwie rozboju, uregulowanym w art. 280 KK (zob. Art. 281 KK red. Stefański 2020, wyd. 25/T. Oczkowski).
Kradzież Rozbójnicza- Szczególne cechy sprawcy
Analizowane przestępstwo jest przestępstwem indywidualnym, niewłaściwym, bowiem podmiot musi posiadać szczególną cechę, która jest niezbędna do zaistnienia typu kwalifikowanego (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 281 KK, LEX). Ponadto kradzież rozbójnicza jest przestępstwem umyślnym, kierunkowym oraz może być popełniona jedynie w zamiarze bezpośrednim.
Jako kwalifikowany typ kradzieży, przepis art. 281 KK stanowi lex specialis w stosunku do art. 278 KK.