Przestępstwo kradzieży. – Przepis art. 278 § 1 KK stanowi, że „Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Przedmiotem ochrony wskazanego przepisu są własność i posiadanie rzeczy. W przypadku zaś kradzieży programu komputerowego (§ 2), przedmiotem ochrony są prawa majątkowe twórcy i prawnego użytkownika programu, choć podkreśla się, że w tym drugim przypadku nie zawsze. Przedmiotem ubocznym są zaś prawa autorskie twórcy. W odniesieniu do § 5 ww. przepisu, w przypadku kradzieży energii przedmiotem ochrony jest własność energii, zaś w przypadku kradzieży karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego – własność pieniędzy (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 278 KK, LEX; J. Lachowski, Komentarz do art. 278 KK, LEX). Przedmiotem czynności wykonawczej jest cudza rzecz ruchoma, tj. posiadająca właściciela, którym jest osoba inna niż sprawca (zob. Marek, Peczeniuk [w:] Marek, Pływaczewski, Peczeniuk, Kradzież, s. 45). Jak wynika z orzeczenia SN z dnia 08.05.1971r., sygn. IV KZ 36/71, rzecz stanowiąca współwłasność sprawcy jest dla niego cudza. Co więcej, rzeczą cudzą jest także dla każdego z małżonków rzecz, która wchodzi w skład ich majątku wspólnego (zob. wyrok SN z dnia 15.04.1985r., sygn. II KR 37/85).
Przestępstwo Kradzieży
Jakie rzeczy mogą zostać ukradzione? przy przestępstwie kradzieży.
Rzeczy, które mogą być przedmiotem czynności wykonawczej omawianej kradzieży, muszą mieć wartość majątkową, tj. wyrażalną w pieniądzu. Wskazuje się, że kradzież rzeczy, która nie posiada takiej wartości, nie stanowi zamachu na mienie, a w konsekwencji nie dochodzi do zaatakowania przedmiotu ochrony. Czyn ten, zgodnie z art. 126 Kodeksu wykroczeń (dalej: KW), jest wykroczeniem (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 278 KK, LEX).
Kiedy kradzież stanowi wykroczenie?
Kradzież rzeczy, której wartość nie przekracza 500 zł, stanowi wykroczenie, zgodnie z art. 119KW. Ograniczenie to nie dotyczy broni, amunicji, materiałów lub przyrządów wybuchowych (zob. art. 130 KW). Jak wynika z orzecznictwa, wartość rzeczy decydująca o kwalifikacji kradzieży jako przestępstwa lub wykroczenia powinna być oceniana w odniesieniu do czasu popełnienia kradzieży (wyrok SA w Lublinie z dnia 29.03.1999r., sygn. II AKz 117/98).
Przestępstwo Kradzieży – Na czym polega?
Czynność sprawcza przestępstwa kradzieży polega na zaborze, czyli wyjęciu rzeczy spod władztwa jej właściciela lub posiadacza i przejęciu przez sprawcę we własne władztwo. Znamiona kradzieży nie są zrealizowane w sytuacji, kiedy właściciel lub posiadacz rzeczy wyraża zgodę na jej zabór (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 278 KK, LEX; J. Lachowski, Komentarz do art. 278 KK, LEX).
Przestępstwo Kradzieży – Moment popełnienia.
Przestępstwo z art. 278 KK można popełnić wyłącznie przez działanie. Zostaje dokonane w momencie zawładnięcia przez sprawcę cudzą rzeczą w zamiarze jej przywłaszczenia (zob. Marek, Peczeniuk [w:] Marek, Pływaczewski, Peczeniuk, Kradzież, s. 53 i n.). Dalej, analizowane przestępstwo jest przestępstwem skutkowym – mamy do czynienia ze skutkiem w postaci zmiany podmiotu, który włada daną rzeczą.
Kradzież programu komputerowego
Przepis art. 278 § 2 KK odnosi się do kradzieży programu komputerowego. Przedmiotem czynności jest w tym wypadku program komputerowy – algorytm zapisany w stosownym języku programowania, połączony z określonymi danymi. Określenie „cudzy” w odniesieniu do programu komputerowego oznacza, że program ten posiada prawnego użytkownika, innego niż osoba sprawcy. Z kolei uzyskanie ww. programu definiuje się jako każde zachowanie, które prowadzi do wejścia w posiadanie cudzego programu, bez zgody osoby uprawnionej (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 278 KK, LEX). Programem komputerowym nie jest gra komputerowa, piosenka czy film (zob. J. Lachowski, Komentarz do art. 278 KK, LEX).
Przestępstwo Kradzieży – energii
Przepis art. 278 KK reguluje ponadto przestępstwo kradzieży energii oraz karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego (§ 5).
Kradzież energii to skorzystanie z niej bez zgody dysponenta i nie uiszczenie za nią opłaty. Również w tym przypadku zachowanie sprawcy powinno posiadać cechy upodabniające je do zaboru rzeczy. W doktrynie wskazuje się, że w tym przypadku zabór rzeczy następuje w chwili uruchomienia urządzenia elektrycznego, nie zaś w momencie wykonania podłączenia (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 278 KK, LEX). Powyższe odnosi się do każdego rodzaju energii – rodzaj energii nie ma tutaj znaczenia (zob. J. Lachowski, Komentarz do art. 278 KK, LEX).
Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 26.02.2004r., sygn. IV KK 302/03, „Przestępstwo kradzieży energii (elektrycznej, gazowej, cieplnej, wodnej, atomowej) uregulowane w art. 278 § 5 k.k. polega na bezprawnym uzyskaniu dostępu do źródła energii i korzystaniu z tej energii z pominięciem przyjmowanego w stosunkach danego rodzaju sposobu uzyskania lub korzystania z danego rodzaju energii. Kradzież energii może przybierać różne formy czynności wykonawczej. Może ona polegać na podłączeniu do systemu dostarczającego dany rodzaj energii z pominięciem urządzenia mierzącego ilość wykorzystanej energii oraz określającego wysokość opłaty za korzystanie. Przejawem kradzieży będzie uszkodzenie urządzenia rejestrującego ilość pobieranej energii, które następuje po legalnym przyłączeniu się sprawcy do systemu dostarczającego dany rodzaj energii, a także dokonywanie zmiany zapisu w urządzeniach rejestrujących ilość pobranej energii w taki sposób, iż nie zawiera informacji o faktycznej ilości wykorzystanej przez sprawcę energii (tzw. cofanie licznika). Do znamion występku określonego w art. 278 § 5 k.k. należy skutek w postaci przejęcia w posiadanie lub zużytkowania odpowiedniego rodzaju energii bez względu na wielkość (wartość szkody)”.
Przestępstwo Kradzieży – karty bankomatowej
Fakt odrębnego uregulowania kradzieży karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego oznacza, iż karta taka nie jest rzeczą. Wskazuje się jednak, że jest rzeczą tzw. karta bankomatowo-płatnicza, która zarówno uprawnia do podjęcia sumy pieniężnej, jak i jest jednocześnie środkiem płatniczym (rzeczą ruchomą). Do kradzieży takiej karty zastosowanie ma przepis § 1 lub § 3, natomiast § 5 odnosi się jedynie do kradzieży karty bankomatowej, która nie jest kartą płatniczą (zob. M. Kulik, Komentarz do art. 278 KK, LEX).
Wypadek mniejszej wagi
Uprzywilejowane typy wszystkich przestępstw kradzieży, czyli tzw. wypadki mniejszej wagi, reguluje przepis § 3, zgodnie z którym w wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Tryb ścigania przestępstwa kradzieży
Wszystkie typy kradzieży, uregulowane przepisem art. 278 KK, są przestępstwami powszechnymi. Przestępstwo kradzieży, co do zasady, jest ścigane z urzędu. Jeżeli kradzież została popełniona na szkodę osoby najbliższej, przestępstwo to jest ścigane na wniosek pokrzywdzonego (art. 278 § 4 KK). Jeśli natomiast przedmiotem kradzieży jest rzecz objęta współwłasnością, a jednym ze współwłaścicieli jest osoba najbliższa dla sprawcy, wówczas przestępstwo to jest ścigane z urzędu (zob. J. Lachowski, Komentarz do art. 278 KK, LEX).