Czy demencja spadkodawcy może mieć wpływ na ważność testamentu?

Demencja to choroba, która dotyka wiele starszych osób. Demencja nie jest zwykłym zaburzeniem pamięci u osoby starszej. Wraz z nią bardzo często pojawia się szereg innych objawów, które skutecznie sprawiają, że osoba nią dotknięta nie potrafi być w pełni samodzielna.

Schorzenie to jest niekiedy na tyle poważne, że może być przyczyną ubezwłasnowolnienia częściowego lub całkowitego, a to z kolei skutkuje utratą w całości albo w części zdolności do czynności prawnej. Jaki więc wpływ na ważność testamentu ma demencja spadkodawcy? Wyjaśniam poniżej.

Ubezwłasnowolnienie spadkodawcy a ważność testamentu

 Jak zostało wspomniane powyżej, demencja może prowadzić do ubezwłasnowolnienia, które z kolei prowadzi do utraty (częściowo lub całkowicie) zdolności do czynności prawnych. Zgodnie z art. 944 § 1 Kodeksu cywilnego – sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. W takiej sytuacji, nawet gdy spadkodawca sporządzi testament, to będzie on nieważny.

Demencja a testament

Istnieją jednak sytuacje, kiedy spadkodawca chorujący na demencję nie jest ubezwłasnowolniony. Jednocześnie, nie jest on na tyle świadomy, bo sporządzony testament mógł być uznany za ważny.

Nieważność testamentu

Zgodnie z art. 945 § 1 pkt 1-2 KC testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:

• w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli
• pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
• pod wpływem groźby.

Bez wątpienia, powyższe okoliczności (a zwłaszcza pkt 1 i 2) mogą zachodzić podczas demencji testatora.

Warto tutaj wskazać na treść orzeczenia: Wola testowania (animus testandi) to kwestia woli i świadomości dokonywania czynności prawnej na wypadek śmierci, a nie użycia w testamencie określonych wyrażeń, np. „testament”, „ostatnia wola”, itp., aczkolwiek wyrażeniami tymi najczęściej posługują się testatorzy. Testator musi obejmować swoją świadomością fakt regulowania losów majątku na czas po swojej śmierci. O woli testowania może świadczyć zarówno sama treść oświadczenia woli i użyte do jej wyrażenia sformułowania, jak również okoliczności złożenia tego oświadczenia. Oświadczenie to należy przy tym, tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy – art. 948 k.c. (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1997 roku, II CKN 542/97).

Należy zatem uznać, że kwestia uznania czy testator chorujący na demencję jest w stanie sporządzić testament świadomie i w pełni zgodnie ze swoją wolą, jest bardzo różna i w zależności od konkretnej sytuacji i konkretnego przypadku, sąd może orzec odmiennie.

Adwokat Prawo Spadkowe 

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie prawa cywilnego i prawa spadkowego, skontaktuj się z doświadczonym adwokatem Małgorzatą Durlej Piotrowską. Specjalizuje się ona w ustalaniu spadku oraz prowadzeniu postępowań spadkowych. Adwokat Durlej Piotrowska posiada bogate doświadczenie w tej dziedzinie i może pomóc Ci w rozwiązaniu skomplikowanych spraw związanych z dziedziczeniem. Jeśli znalazłeś się w trudnej sytuacji związanej z prawem spadkowym, skontaktuj się z nią już dziś i skorzystaj z profesjonalnej pomocy prawnej.