Czym jest prokura i jakie są jej rodzaje?
Prokura to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, który jest udzielany przez przedsiębiorcę. W niniejszym artykule omówimy, czym dokładnie jest prokura, jakie są jej rodzaje oraz jak zgodnie z polskim prawem powinna być udzielana i wykonywana. Wszystkie informacje przedstawione poniżej bazują na przepisach Kodeksu Cywilnego.
Definicja prokury
Prokura jest specjalnym rodzajem pełnomocnictwa udzielanym przez przedsiębiorcę, który podlega obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Jest to umocowanie do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Podstawy prawne
Podstawą prawną prokury jest artykuł Art. 1091 Kodeksu cywilnego. Prokura obejmuje umocowanie do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, z wyjątkiem zbywania przedsiębiorstwa, oddania go do czasowego korzystania oraz zbywania i obciążania nieruchomości.
Forma udzielenia prokury
Prokura musi być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności, co oznacza, że każde odstępstwo od tej formy powoduje, że prokura jest nieważna. Prokurentem może zostać jedynie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do wykonywania czynności prawnych. Udzielenie prokury musi być zgłoszone do rejestru przedsiębiorców KRS lub CEIDG.
Zakres uprawnień
Prokurent może wykonywać wszelkie czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, ale niektóre działania, takie jak zbycie przedsiębiorstwa czy obciążenie nieruchomości, wymagają odrębnych pełnomocnictw. Prokura daje szerokie uprawnienia, lecz niektóre czynności wymagają dodatkowego pełnomocnictwa.
Rodzaje prokury
Wyróżniamy kilka rodzajów prokury, które różnią się zakresem uprawnień i sposobem działania prokurenta.
Prokura łączna
Prokura łączna polega na udzieleniu prokury kilku osobom, które muszą działać wspólnie. Może to być prokura łączna wewnętrzna, gdzie prokurenci muszą współdziałać z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem, lub prokura łączna zewnętrzna, gdzie wszyscy prokurenci muszą działać razem. Taki rodzaj prokury zapewnia większą kontrolę nad działaniami prokurentów i minimalizuje ryzyko błędów.
Prokura oddziałowa
Prokura oddziałowa ogranicza uprawnienia prokurenta do określonych spraw związanych z działalnością konkretnego oddziału przedsiębiorstwa. Taki rodzaj prokury pozwala na bardziej precyzyjne zarządzanie poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi przedsiębiorstwa. Jest to szczególnie przydatne w dużych przedsiębiorstwach, które posiadają wiele oddziałów.
Prokura samoistna
Prokura samoistna to pełnomocnictwo udzielone jednej osobie, która może samodzielnie reprezentować przedsiębiorcę. Jest to najczęściej spotykana forma prokury, zapewniająca dużą elastyczność i szybkość działania. Prokurent samoistny ma szerokie uprawnienia do działania w imieniu przedsiębiorcy, co pozwala na szybkie podejmowanie decyzji i reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe.
Ograniczenia i wygaśnięcie prokury
Prokura, choć szeroko zakrojona, podlega pewnym ograniczeniom, które mają na celu ochronę interesów przedsiębiorcy oraz osób trzecich
Niedopuszczalność przeniesienia
Prokura jest nieprzenoszalna, co oznacza, że prokurent nie może przekazać swoich uprawnień innej osobie. Możliwe jest wyznaczenie pełnomocnika do wykonania konkretnych działań lub określonego typu czynności. Oznacza to, że prokurent nie może zbyć swoich uprawnień, ale może delegować pewne zadania w określonych ramach.
Wygaśnięcie prokury
Prokura może być odwołana w każdej chwili przez przedsiębiorcę. Ponadto, wygasa z chwilą wykreślenia przedsiębiorcy z CEIDG lub KRS, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji, przekształcenia przedsiębiorcy, śmierci prokurenta, oraz ustanowienia kuratora dla osoby prawnej. Należy mieć na uwadze, że utrata przez przedsiębiorcę zdolności do podejmowania czynności prawnych nie skutkuje automatycznym wygaśnięciem prokury.
Zgłoszenie udzielenia i wygaśnięcia prokury
Udzielenie i wygaśnięcie prokury musi być zgłoszone do CEIDG lub KRS. Zgłoszenie powinno określać rodzaj prokury oraz sposób jej wykonywania w przypadku prokury łącznej. Jest to ważne, aby zapewnić transparentność i jasność co do uprawnień prokurenta.
Podsumowanie
Prokura to istotne narzędzie w zarządzaniu przedsiębiorstwem, które umożliwia reprezentowanie przedsiębiorcy w szerokim zakresie spraw sądowych i pozasądowych. Wybór odpowiedniego rodzaju prokury zależy od specyfiki działalności oraz potrzeb przedsiębiorstwa. W przypadku pytań dotyczących prokury, warto skonsultować się z adwokatem od obsługi prawnej firm. Profesjonalna pomoc prawna pomoże odpowiednio zabezpieczyć interesy Twojego przedsiębiorstwa.