Czy można sporządzić testament na komputerze i podpisać odręcznie?

Wiele osób planujących przekazanie swojego majątku zastanawia się, czy można sporządzić testament na komputerze i podpisać odręcznie. Choć wydaje się to wygodne i szybkie, przepisy Kodeksu cywilnego jasno określają, jak poprawnie sporządzić testament, aby był on ważny i skuteczny po śmierci spadkodawcy.

W tym artykule omawiamy, czy testament komputerowy jest ważny, jakie formy testamentu przewiduje prawo oraz kiedy dokument może zostać uznany za nieważny mimo najlepszych intencji spadkodawcy.

Sporządzenie testamentu – co mówi prawo?

Testament to jeden z najważniejszych dokumentów, który pozwala uporządkować sprawy majątkowe po śmierci. Aby jednak był ważny, musi zostać sporządzony w określonej formie – zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Nie każdy sposób wyrażenia ostatniej woli będzie skuteczny.  W polskim prawie wyróżniamy kilka podstawowych form testamentu.

Testament własnoręczny (holograficzny)

Zgodnie z art. 949 § 1 Kodeksu cywilnego, testament własnoręczny – nazywany także holograficznym – będzie ważny tylko wtedy, gdy został w całości napisany ręcznie przez spadkodawcę, podpisany i opatrzony datą. Te trzy elementy tworzą wymóg formalny, od którego zależy skuteczność dokumentu po śmierci testatora.

Co ważne – brak daty nie zawsze powoduje nieważność testamentu. Przepis wprost wskazuje, że jeśli nie budzi to wątpliwości co do treści, zdolności testatora do sporządzenia testamentu lub kolejności względem innych dokumentów, sąd może taki testament uznać za ważny (art. 949 § 2 KC). W razie wątpliwości jednak – brak daty może działać na niekorzyść spadkobierców. Dlatego dla pewności najlepiej ją zamieścić.

Czy testament komputerowy jest ważny?

Nie. Testament napisany na komputerze (lub maszynie do pisania), następnie wydrukowany i podpisany ręcznie nie jest uznawany za ważny testament własnoręczny. Zgodnie z art. 949 § 1 Kodeksu cywilnego, testament holograficzny musi być w całości sporządzony odręcznie – nie tylko podpisany, ale również cały tekst musi być napisany własnoręcznie przez spadkodawcę.

Oznacza to, że dokument wydrukowany z komputera, nawet opatrzony datą i podpisem, nie spełnia wymagań formalnych. Taki dokument nie będzie skuteczny w świetle prawa – sąd uzna go za nieważny.

Testament notarialny

Testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego. W praktyce oznacza to, że spadkodawca udaje się do notariusza, który spisuje jego ostatnią wolę w formie urzędowego dokumentu. Nie obowiązują tutaj wymogi dotyczące pisma odręcznego – testament może być sporządzony przy pomocy komputera, maszyny do pisania lub innego środka technicznego, o ile zostanie podpisany i poświadczony zgodnie z przepisami prawa o notariacie.

To bezpieczna i uznawana forma, szczególnie gdy istnieje ryzyko sporów co do ważności testamentu. Testament notarialny daje pewność co do formy, treści i daty jego sporządzenia, dlatego często wybierany jest przez osoby, które chcą uniknąć formalnych błędów.

Testament urzędowy (alograficzny)

Zgodnie z art. 951 Kodeksu cywilnego, testament może być również sporządzony w formie urzędowej, czyli tzw. testamentu alograficznego. W tej procedurze spadkodawca ustnie oświadcza swoją wolę w obecności dwóch świadków, a także urzędnika – może to być np. wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu lub gminy albo kierownik USC.

Oświadczenie spisuje się w formie protokołu, który musi zawierać datę i zostać podpisany przez wszystkie osoby obecne przy jego sporządzeniu. Jeśli spadkodawca nie może złożyć podpisu, należy to wyraźnie zaznaczyć i podać przyczynę.

Forma alograficzna nie wymaga pisania testamentu odręcznie ani samodzielnego sporządzania dokumentu przez spadkodawcę. Protokół sporządzony przez urzędnika może być przygotowany komputerowo lub z użyciem innych środków technicznych – kluczowa jest tu obecność uprawnionego urzędnika i zachowanie określonej procedury.

Warto wiedzieć, że osoby głuche lub nieme nie mogą skorzystać z tej formy, co wynika wprost z tego przepisu.

Podsumowanie

Testament napisany na komputerze, choć wygodny, nie spełnia wymogów testamentu własnoręcznego. Jeśli zależy Ci na tym, by Twoja ostatnia wola była skuteczna, warto dobrze poznać dopuszczalne formy – własnoręczną, notarialną lub urzędową – i wybrać tę, która najlepiej odpowiada Twojej sytuacji.

Masz pytania o dziedziczenie lub sporządzenie testamentu? Porozmawiaj z adwokatem specjalizującym się w sprawach spadkowych – dzięki temu unikniesz błędów formalnych i zadbasz o jasny przekaz swojej ostatniej woli.