Co grozi za zakłócanie przebiegu wyborów? (art. 249 Kodeksu karnego)
Wybory są fundamentem demokracji, a ich prawidłowy przebieg jest szczególnie chroniony przez polskie prawo. Celowe zakłócanie wyborów, np. przez zastraszanie wyborców, przeszkadzanie komisji wyborczej lub manipulowanie dokumentacją, to poważne przestępstwo. W artykule wyjaśniamy, czym jest zakłócanie przebiegu wyborów według art. 249 Kodeksu karnego, jakie działania są zabronione oraz jakie kary przewidują przepisy.
Na czym polega zakłócanie przebiegu wyborów?
Zgodnie z art. 249 Kodeksu karnego, zakłócanie przebiegu wyborów jest przestępstwem, które polega na świadomym przeszkadzaniu w prawidłowym przebiegu głosowania lub innych czynności wyborczych. Aby dane działanie można było uznać za zakłócanie wyborów, musi ono być dokonane przy użyciu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu.
Zakłócanie przebiegu wyborów – jakie działania wymienia ustawa?
Art. 249 Kodeksu karnego jasno określa, jakie konkretne zachowania uznawane są za zakłócanie wyborów. Zalicza do nich:
Przeszkadzanie w odbyciu zgromadzenia przedwyborczego
Przestępstwo to polega na działaniu, które celowo utrudnia lub uniemożliwia organizację spotkań związanych z kampanią wyborczą. Może to być na przykład agresywne wtargnięcie na wiec wyborczy, wywołanie bójki lub innej awantury zmuszającej organizatorów do odwołania wydarzenia. Naruszeniem będzie również celowe blokowanie dostępu do miejsca spotkania lub stosowanie innych form przemocy fizycznej czy psychicznej wobec organizatorów lub uczestników wiecu.
Utrudnianie kandydowania lub swobodnego głosowania
Zakłócanie swobody wyborów obejmuje wszelkie formy presji lub groźby skierowane do kandydatów, zmierzające do ich rezygnacji z udziału w wyborach, lub wobec wyborców, aby zmienić ich decyzje wyborcze. Przykładem może być grożenie przemocą kandydatom lub wyborcom, wywieranie nacisków psychicznych, np. poprzez anonimowe pogróżki lub zastraszanie konsekwencjami zawodowymi, finansowymi czy społecznymi w przypadku udziału w głosowaniu.
Zakłócanie procesu głosowania lub liczenia głosów
To sytuacje, gdy osoba umyślnie wprowadza zamieszanie lub chaos podczas samego aktu wyborczego. Przykładem może być wywołanie awantury, fałszywego alarmu lub użycie siły, aby przerwać głosowanie i doprowadzić do zamknięcia lokalu wyborczego. Do tej kategorii należą również przypadki, gdy sprawca celowo utrudnia pracę komisji wyborczej podczas liczenia głosów, np. poprzez wszczynanie kłótni, głośne protesty, czy niszczenie kart wyborczych uniemożliwiające poprawne zliczenie wyników.
Przeszkadzanie w sporządzaniu protokołów lub dokumentów wyborczych
Tego typu działanie polega na świadomej ingerencji w prace komisji wyborczej po zakończeniu głosowania, np. poprzez fizyczne wtargnięcie do lokalu wyborczego i niszczenie protokołów, uszkodzenie kart wyborczych, lub manipulację dokumentacją w celu sfałszowania wyników. Za zakłócenie uznaje się także celowe wprowadzenie członków komisji wyborczej w błąd, podanie nieprawdziwych informacji, lub inne działania podstępne mające na celu zmanipulowanie wyników głosowania.
Jakie kary przewiduje prawo za zakłócanie wyborów?
Zgodnie z art. 249 Kodeksu karnego za zakłócanie przebiegu wyborów grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. O ostatecznym wymiarze kary decyduje jednak wyłącznie sąd, który bierze pod uwagę wszystkie okoliczności danego przypadku. W praktyce sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności zarówno z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jak i bez zawieszenia – czyli bezwzględną karę więzienia.
Decyzja ta zależy przede wszystkim od stopnia szkodliwości popełnionego czynu, wcześniejszej karalności sprawcy oraz innych istotnych okoliczności sprawy. Postępowanie dotyczące zakłócania wyborów wszczynane jest przez organy ścigania z urzędu, po uzyskaniu informacji o naruszeniu przepisów prawa wyborczego.
Podsumowanie
Zakłócanie przebiegu wyborów to przestępstwo opisane w art. 249 Kodeksu karnego. Z uwagi na specyfikę takich spraw, w przypadku wątpliwości lub zarzutów warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej. Jeśli potrzebujesz wsparcia lub konsultacji prawnej, rozważ kontakt z adwokatem od spraw karnych.