Ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym – analiza art. 6 Kodeksu cywilnego

W sporach cywilnych kluczową rolę odgrywa ciężar dowodu – czyli pytanie: kto powinien udowodnić określony fakt, by osiągnąć korzystny dla siebie wynik sprawy. Odpowiedź znajduje się w jednym z podstawowych przepisów Kodeksu cywilnego – art. 6 k.c. W artykule wyjaśniamy, na czym polega ta zasada i jakie ma znaczenie w praktyce procesowej.

Ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym – analiza art. 6 Kodeksu cywilnego

W sporach cywilnych kluczową rolę odgrywa ciężar dowodu – czyli pytanie: kto powinien udowodnić określony fakt, by osiągnąć korzystny dla siebie wynik sprawy. Odpowiedź znajduje się w jednym z podstawowych przepisów Kodeksu cywilnego – art. 6 k.c. W artykule wyjaśniamy, na czym polega ta zasada i jakie ma znaczenie w praktyce procesowej.

Co oznacza ciężar dowodu?

Zgodnie z art. 6 k.c., „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.” Oznacza to, że strona powołująca się na określoną okoliczność (np. istnienie długu, bezprawne działanie drugiej strony, zawarcie umowy) musi ją udowodnić. Jeśli tego nie zrobi – ponosi ryzyko przegranej.

Dowodzenie w procesie cywilnym – kto musi wykazać swoje racje?

Dowodzenie w procesie cywilnym nie polega na tym, by sąd samodzielnie poszukiwał prawdy. To strony muszą aktywnie przedstawiać dowody – dokumenty, zeznania, opinie biegłych – na potwierdzenie swoich twierdzeń. Sąd nie wyręcza ich w tym obowiązku. Jeżeli roszczenie nie zostało wykazane, sąd je oddali, nawet jeśli jest zasadne – ale nieudowodnione.

Przykład: kto ma udowodnić istnienie długu?

Jeśli powód twierdzi, że pozwany nie zapłacił za usługę – to powód musi udowodnić istnienie roszczenia i jego wymagalność. Nie wystarczy ogólne stwierdzenie – konieczne są faktury, umowy, korespondencja. Z kolei, jeśli pozwany podnosi zarzut zapłaty, to on musi wykazać, że spełnił świadczenie.

Przeniesienie ciężaru dowodu

W niektórych sytuacjach ciężar dowodu może zostać przeniesiony – np. na mocy domniemania prawnego. Klasycznym przykładem jest domniemanie winy przy szkodzie wyrządzonej przez nieletniego pod opieką rodzica (art. 427 k.c.). Ale są to wyjątki –zasada ogólna z art. 6 k.c. pozostaje niezmienna.

Podsumowanie

Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto dochodzi roszczenia lub odpiera zarzut. To jedna z podstawowych zasad postępowania cywilnego. Brak dowodu często oznacza przegraną, nawet przy słusznych twierdzeniach. Dlatego warto pamiętać, że w procesie cywilnym dowody mają znaczenie kluczowe – a ich odpowiednie przygotowanie może przesądzić o wyniku sprawy.

Masz wątpliwości, kto powinien coś udowodnić w Twojej sprawie? Skontaktuj się z Adwokatem od Spraw Cywilnych – udzielam porad także online.